تاثیر نور در کشت بافت برای مطالعه در زمینه ی کشت بافت گیاهی در منزل و نور مصنوعی مخصوص پرورش گیاهان کلیک نمایید. تاثیر نور در کشت بافت بر گياه والد (منبع ريز نمونه) تيمارهاي نوري مختلف گياه والد (ريزنمونه) بر قدرت و شانس موفقيت کشت بافت تاثير گذار است. نکته مهم اين است که هر گياهي با گياه ديگر از اين نظر متفاوت است و نميتوان يک تيمار موفق براي يک گياه را براي گياه ديگر مورد استفاده قرار داد پس هر گياه بايستي از اين نظر به طور جداگانه موردآزمايش قرار گيرد و بهترين تيمار براي آن انتخاب شود. عوامل موثر بر قدرت ريز نمونه ميتواند شامل: ميزان و نسبت قندها، ميزان کلروفيل ، ميزان اختصاصي شدن بافت ها، شوک هاي نوري و ميزان و نسبت تنظيم کننده هاي رشد در آن بافت يا اندام باشد. به عبارتي ديگر نوري که به گياه ميتابد ميتواند ميزان مواد موثر بر رشد و نمو ريز نمونه را تحت تاثير قرار دهد. در اينجا چند مثال از حالات مختلف تاثیر نور در کشت بافت بر گياه والد ريز نمونه ذکر ميشود: ١- در گياه بگونيا، تنها ريز نمونه هاي برگي قادر به توليد ريشه و شاخه نابجا هستند که گياه والد تحت تاثير دوره ١٦ساعت نور و ٨ ساعت تاريکي در دماي ١٨ تا ٢٠ درجه سانتيگراد بوده باشد. در غير اين صورت راندمان شاخه و ريشه زايي بسيار کاهش مييابد . ٢- ريزنمونه هاي گرفته شده از گياه پتونيا در صورتيکه گياه والد تحت تيمار ١٠ ساعت نور سفيد و ٣٠ دقيقه نور قرمز روزانه قرار گرفته باشد کالوس بيشتر و با کيفيت تر توليد ميکند و قدرت توليد شاخه هاي نابجاي بيشتري نيز دارد ٣- در گياه اکاليپتوس ريز نمونه هاي گرفته شده از گياهي که تحت تاثير ١٢ ساعت نور شديد روزانه بوده اند با راندمان بالاتري ريشه و شاخه توليد ميکنند و در مقايسه با ساير تيمارها برتري دارند. برای مطالعه بیشتر در زمینه ی نور گیاه شوید کلیک نمایید. تاثير فاکتورهاي مختلف نور بر رشد و نمو ريز نمونه نور از طريق فتوسنتز و فتومورفوژنز بر رشد و نمو ريزنمونه در محيط کشت تاثير ميگذارد. به طور کلي از نظر واکنش به نور بافت هاي گياهي به دو دسته تقسيم ميشوند: ١- بافت هاي سازمان يافته ايي که به طور کلي رشدشان با نور متوقف نميشود. در اين حالت معمولا نور براي رشد و نمو طبيعي بافت مورد نياز ميباشد و حالت اپتيمم گياه ميباشد. ٢- ريزنمونه هاي در مراحل اوليه رشدي که رشدشان در حضور نور متوقف ميشود. در اين حالت نور براي رشد اپتيمم نياز نيست و در برخي از موارد منجر به بازداري رشد ميشود مثل رشد کالوس در تعدادي از گياهان . کشت با نور مصنوعی توسط منابع نوري اتاقک هاي رشد همگام با گذر زمان و آمدن تکنولوژيهاي جديد منابع نوري مورد استفاده در اتاقک هاي رشد تغيير کرده است اما در حال حاضر لامپ هاي فلورسنتي پر مصرف ترين لامپ ها ميباشند. به طور کلي لامپ هاي مورد استفاده در اتاقک هاي رشد عبارتند از: 1- لامپ هاي فلورسنتي 2- لامپ هاي متال - هاليدي 3- لامپ هاي بخار سديمي 4- لامپ هاي فلورسنت کاتدي سرد 5- لامپ هاي LED مخصوص رشد گیاه جهت آگاهی بیشتر در زمینه ی ساخت نور مصنوعی برای گیاهان کلیک نمایید. کشت با نور مصنوعی لامپهاي فلورسنتي لامپ فلورسنت يا لامپ مهتابي نوعي لامپ تخليه الکتريکي گازي است که از خود پرتو فرابنفش ساطع ميکند. سپس اين پرتو توسط ماده فلورسنت به نور مرئي تبديل ميگردد. اين دسته از لامپ ها که به طور گسترده در اتاقک هاي رشد مورد استفاده قرار ميگيرد طيف وسيعي از طول موج ها را در خود دارد (طيف نور مرئي). براي تامين نور قرمز و آبي در اتاقک هاي رشد مجهز به اين دسته لامپ ها معمولا از لامپ هاي گرولاکس (نور بنفش ) يا لامپ هاي رشته اي استفاده ميشود. مصرف بالاي الکتريسيته ، توليد گرما و کاهش ميزان نور توليدي به مرور زمان از معايب اين دسته از لامپ ها به حساب ميآيند. لامپ هاي فلورسنت فشرده (cfl) يا همان لامپ هاي کم مصرف نيز از اين دسته به حساب ميآيد که به نسبت مصرف انرژي کمتر و عمر بيشتري دارند لامپهاي LED LED مخفف کلمات Light emitting diode است که معني ديود (زير گروه نيمه هاديها) ساطع کننده نور را ميدهد. خاصيتي که LEDها را از ساير نيمه هاديها متمايز ميکند اين است که با گذر جريان از آن ها مقداري انرژي به صورت نور از آن ها ساطع ميشود. کارشناسان معتقدند که لامپ هاي معمولي يا همان لامپ هاي رشته اي يکي از مهمترين دلايل افزايش مصرف انرژي و در نتيجه افزايش حجم توليد گازهاي گلخانه اي در جهان ميباشند. بنابراين بسياري از کشورها، برنامه چند ساله اي را براي جايگزيني مدل هاي ديگر لامپ به جاي لامپ هاي رشته اي تدوين کرده اند تا شايد بتوانند در دراز مدت استفاده از لامپ هاي رشته اي و به تبع آن حرارت زمين را کاهش داده و کره زمين و ساکنانش را نجات دهند. به همين دليل استفاده از لامپ هاي کم مصرف ، فلورسنت و غيره مرسوم شد و برخي کشورها مردم را ملزم به استفاده از اين لامپ ها کرده اند. مزاياي استفاده از لامپ هاي LED در اتاقک هاي رشد عبارتند از: - موجود بودن در انواع طول موج ها: بنابراين ميتوان به طور اختصاصي با توجه به نوع گياه و هدف از کشت از طول موج هاي خاصي بهره برد. - اندازه کوچک به نسبت ساير لامپ ها - طول عمر بالا (٥٠ برابر لامپ رشته اي – ١٠ برابر لامپ کم مصرف ) - توليد گرماي به نسبت کمتر از ساير لامپ ها - رابطه خطي ميزان نور و جريان الکتريکي: از اين خاصيت ميتوان در توليد شدت نورهاي مختلف استفاده کرد. - قابليت توليد طيف نور مورد نياز - طيف نور کامل بدون انقطاع ( عدم لرزش نور ) - عدم آسيب پذيري بر اثر ضربه ، لرزش هاي ناگهاني و خاموش و روشن شدن هاي مکرر نتيجه گيري و بحث از مطالب ذکر شده اين نتيجه قابل برداشت است که فاکتورهاي مختلف نور از جمله دوره نوري، شدت نور و طول موج هاي مختلف نوري براي هر گياه منحصر به فرد ميباشد. گياهان مختلف به دورهاي نوري مختلف واکنش هاي مختلفي نشان ميدهند اما نتايج مطالعات مختلف نشان داده است که يک دوره تاريکي دادن به ريز نمونه قبل از کشت در محيط کشت منجر به افزايش راندمان باززايي ميشود که دليل آن ميتواند تجمع قند و مواد تنظيم کننده رشد در ريز نمونه ميباشد. از نظر شدت نور نيز گياهان واکنش هاي مختلفي دارند اما به طور کلي ميتوان گفت که شدت نورهاي بالا براي کالوس مضر ميباشد و منجر به کاهش رشد کالوس و راندمان باززايي ميشود . از بين لامپ هاي ذکر شده به نظر ميرسد لامپ هاي LED داراي بهترين عملکرد براي استفاده در اتاقک هاي رشد باشند اگرچه به دليل قيمت بالاتر آنها نسبت به لامپ هاي فلورسنتي رايج هزينه اوليه کار بيشتر ميشود ولي با توجه به عمر بيشتر (١٠ تا ١٠٠ برابر به ترتيب لامپ هاي کم مصرف و فلورسنت )، انرژي مصرفي کمتر، توليد گرماي کمتر و بالطبع آن هزينه خنک سازي کمتر و دوام و پايداري نور بيشتر بنظر ميرسد هزينه هاي صرفه جويي شده در دراز مدت جبران هزينه اوليه را کرده و در کل به صرف هستند. هم اکنون در بسياري از واحدهاي تجاري و تحقيقاتي از لامپ هاي LED به نحو قابل قبولي استفاده ميشود. کاشت گیاه با نور مصنوعی تاثیر نور بر گیاه آبي ١- افزايش حساسيت بافت به اکسين ٢- افزايش بيوسنتز جيبرلين ٣- کاهش بيوسنتز سيتوکنين ٤- افزايش توليد مواد فنولي ٥- کاهش فعاليت سيتوکروم اکسيداز (در مورد کالوس ) قرمز ١- افزايش بيوسنتز سيتوکنين ٢- کاهش تحرک اکسين ٣- کاهش اثرات سوء حاصل از نور آبي زرد و سبز ١- تخريب اکسين ٢- مناسب براي کشت گياهان چوبي ٣- در برخي از موارد همراه با نور آبي مناسب است آبي و قرمز ترکيب اين دو نور با يکديگر با درصد هاي مختلف در بسياري از گزارشات منجر به افزايش راندمان باززايي گياه شده است . (در گياهان متفاوت بسيار متغيير است و بايستي به عنوان يک تيمار با توجه به نوع گياه و هدف تست شود).