رطوبت گیاهان آپارتمانی و غیر آپارتمانی یکی از عوامل بسیار مهم در رشد و پرورش گیاهان است و رعایت میزان رطوبت خاک و هوا برای گیاهان ضروری است. برای آن که بتوانید رطوبت کافی گیاهانتان را تأمین کنید لازم است عوامل رطوبت ساز خانه و گلخانه را بشناسید و با روش‌های تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی آشنا باشید. ما در این مقاله از وبسایت ایران گرولایت ابتدا به تعارف پایه‌ای از رطوبت و کمبود رطوبت در گیاهان می‌پردازیم که با معنی و مفهوم کلی آن آشنا شویم. سپس به بررسی روش‌های تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی و گیاهان رطوبت‌زا می‌پردازیم و در انتها از بین روش‌های گفته شده بهترین روش تأمین رطوبت برای گیاهان را متناسب با نیاز شما بیان خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید. آشنایی با مفهوم رطوبت خاک در واقع رطوبت خاک به معنای مقدار آب موجود در خاک است که پس از آبیاری در خاک باقی می‌ماند و خاک را مرطوب نگه می‌دارد. بخشی از آب پس از وارد شدن به خاک، از طریق سوراخ زهکشی از گلدان یا بستر کشت گیاه خارج می‌شود و اما بخشی از ذرات آب در فضای خالی درون خاک باقی می‌ماند و آن را پر می‌کند. چنانچه آب بیش از حد در تمام منافذ خاک وجود داشته باشد، آن خاک در حالت اشباع قرار می‌گیرد که این مورد نمی‌تواند برای گیاهان مفید باشد؛ چرا که میزان رطوبت و آب فراوان در خاک موجب عدم تنفس مناسب گیاه و کاهش میزان اکسیژن می‌شود و برای گیاه تنش و استرس به وجود می‌آورد. رطوبت خاک علاوه بر میزان آبیاری به دمای محیط نیز وابسته است؛ زیرا زمانی که دمای محیط افزایش پیدا کند تعرق گیاه زیاد شده و نیاز به جذب آب بیشتری از خاک دارد و در نتیجه برای تأمین رطوبت خاک گیاهان لازم است مدت زمان آبیاری را کوتاه‌تر کنیم. نکته: برای آنکه بدانیم کیفیت رطوبت خاک گیاهمان به چه صورت است باید چک بفرمایید که خاک سبک است یا سنگین و اینکه آیا آبی که از آن استفاده می‌کنیم تصفیه شده است یا خیر. آشنایی با مفهوم رطوبت محیط علاوه بر رطوبت خاک بیشتر گیاهان نیاز دارند در محیطی که قرار بگیرند تا رطوبت کافی در هوای اطراف گیاهان نیز وجود داشته باشد تا سطح برگ و گل گیاهان شاداب باقی بماند. این رطوبت بسته به نوع گیاه متفاوت می‌تواند باشد. به طور میانگین بیشتر گیاهان معمولی می‌توانند در رطوبت 20 تا 40 درصد به خوبی رشد کنند. اما برخی از گیاهان نیز هستند که به دلیل زیست‌بومشان نیاز به رطوبت محیط 60 تا 80 درصدی دارند. درخت موز و گیاه باباآدم از جمله گیاهانی هستند که به رطوبت محیطی زیادی نیاز دارند. کمبود رطوبت گیاهان برای تشخیص میزان کمبود رطوبت در گیاهان و اطراف آن، چند راه وجود دارد، روش اول استفاده از دستگاه‌های دماسنج و رطوبت‌سنج خاک گلخانه‌ای می‌باشد تا به شما میزان تقریباً دقیق رطوبت را بگوید. اما شما می‌توانید از ظاهر گیاهان نیز به این موضوع پی ببرید. چند نمونه از علائم کمبود رطوبت گیاه شامل موارد زیر می‌باشد: قهوه شدن لبه‌های برگ گیاهان ریزش و عدم رشد جوانه‌های گیاه زرد شدن و خشکی برگ‌ها پژمرده و بی‌حال شدن گیاه و... جهت بررسی دقیق وضیعت گیاه خود شما می‌توانید از سنسورهای هوشمند گیاهان آپارتمانی مانند سنسور هوشمند و چند منظوره گیاه مای فلورت و یا سنسور هوشمند خاک شیائومی استفاده نمایید. تشخیص گیاهان آپارتمانی نیازمند رطوبت کم از گیاهان رطوبت دوست جهت تأمین رطوبت برای گیاهان آپارتمانی شما می‌بایست گیاهان آپارتمانی رطوبت دوست را از گیاهانی که نیازمند رطوبت کم هستند تشخیص دهید تا بتوانید به‌خوبی شرایط را برای رشد آنها فراهم نمایید. گیاهانی مانند آلوئه‌ورا، لیندا، گل مرجان مینیاتوری و کاکتوس‌هایی مانند کاکتوس اچوریا از نمونه‌های گیاهانی هستند که به رطوبت زیاد احتیاج ندارند. در مقابل، گیاهانی مانند باباآدم، سرخس، دیفن‌باخیا، ارکیده و کالاتیا از نمونه‌های گیاهانی هستند که به رطوبت بالا نیاز دارند. برای آنکه تشخیص دهید گیاه شما جزء کدام دسته قرار می‌گیرند باید از کارشناس مربوطه سوال کنید یا نام گیاه خود را در اینترنت سرچ کنید. تأمین رطوبت برای گیاهان تا اینجای کار حتماً متوجه شدید درصورتی‌که شما گیاهی را در آپارتمان بکارید، حتی اگر میزان آبیاری، دما و نوردهی و وضعیت خاک را چک کرده و شرایط خوبی را از این نظر برای گیاه تدارک ببینید نیز ممکن است شاهد پژمردگی گیاه باشید، چرا که تأمین رطوبت گیاه نیز از عوامل بسیار با اهمیت در امر کاشت گیاه می‌باشد. چنانچه گیاهی با شاخ و برگ‌های فراوانی را خریداری نمایید، می‌بایست تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی را در دستور کار قرار بدهید. معمولاً به طور میانگین میزان رطوبت لازم برای گیاهان آپارتمانی حدود 20 تا 40 درصد می‌باشد؛ اما در برخی از گیاهان ممکن است این میزان کمتر یا بیشتر باشد. نکته مهم در خصوص رطوبت آن است که هرچقدر دمای محیط افزایش یابد، از میزان رطوبت اطراف گیاه کاسته می‌شود؛ اما در دمای 18 تا 20 درجه سانتی‌گراد میزان رطوبت در حالت عادی مناسب است. اما ممکن است گیاه موردنظر نیازمند رطوبت بیشتری باشد که در این صورت می‌بایست با روش‌های گوناگون، افزایش رطوبت محیط گیاه صورت بگیرد. توجه: در هنگام پرورش گیاه آپارتمانی خود به این نکته توجه فرمایید که قرارگیری گیاه در مجاورت وسایل گرمایشی مثل شوفاژ می‌تواند موجب کاهش رطوبت اطراف گیاه شود. همچنین پیشنهاد می‌شود گیاه به هیچ عنوان در معرض باد مستقیم وسایل سرمایشی نیز قرار ندهید. این عوامل باعث می‌شود رطوبت گیاهان به طور صحیح تأمین نشود. روش‌های تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی تا اینجای کار با رطوبت خاک و هوا و نقش آنها در رشد گیاه آشنا شدید و در این بخش ما در خصوص روش‌های تأمین رطوبت برای گیاهان آپارتمانی صحبت خواهیم کرد و بیان خواهیم کرد چگونه رطوبت گیاه را تأمین کنیم. البته در خصوص روش تأمین رطوبت گیاهان در گلخانه نیز در جلوتر مطالبی را عنوان خواهیم کرد. جهت تأمین رطوبت خاک گیاهان همان‌طور که بیان شد نیاز به کار خاصی نیست و شما تنها با در نظر گرفتن دو مؤلفه آبیاری به اندازه و تنظیم دما (این مورد روی رطوبت هوای محیط هم تاثیرگذار است) می‌توانید رطوبت خاک را متناسب با گیاهاتان تنظیم کنید. اما در خصوص تنظیم رطوبت محیط گیاه ماجرا کمی متفاوت است. جهت تأمین رطوبت گیاه معمولاً اولین چیزی که به ذهن برخی از افراد خطور می‌کند خرید دستگاه رطوبت ساز خانگی برای گیاهان است. درحالی که روش‌های دیگری نیز برای تأمین رطوبت برای گیاه اعم از روش‌های هزینه بر و بی‌هزینه (خلاقانه) وجود دارد که متناسب با نیاز افراد می‌توان آنها را به کار گرفت. از روش‌های تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی و افزایش رطوبت خانه می‌توان به موارد زیر اشاره: قراردادن ظرف آب در کنار یا زیر گلدان گیاه اسپری‌کردن آب با آبپاش (غبارپاشی) استفاده از دستگاه رطوبت ساز گیاه مانند مه‌پاش‌ها و دستگاه بخور سرد درست کردن جزیره در زیر گلدان (درپایین‌تر این روش را بیشتر توضیح خواهیم داد) خشک‌کردن لباس در نزدیکی گیاهان روش دوگلدان استفاده از ویواریوم و تیتاریوم پوشاندن گیاهان با پلاستیک استفاده از اسپیلت‌های هوشمند که مجهز به تنظیم رطوبت محیط هستند استفاده از کولر آبی هرکدام از این موارد با توجه به اینکه بخواهید برای تأمین رطوبت، هزینه‌ای را متقبل بشوید یا خیر می‌تواند بهترین روش تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی خطاب شود. البته ممکن است برخی از این موارد برای برخی گونه‌های گیاهی که نیازی بالایی دارند جوابگو نباشد و باید متناسب با شرایط محیطی و نوع گیاه بهترین روش تأمین رطوبت گیاه را انتخاب کرد. در ادامه به برخی از راهکارهای گفته شده به طور مفصل‌تر می‌پردازیم. گذاشتن ظرف آب کنار گلدان یکی دیگر از روش‌های افزایش رطوبت محیط گیاه، گذاشتن ظرف آب کنار گلدان می‌باشد. در این روش، می‌بایست یک یا ظرف یا سطل را پرازآب نمایید و در نزدیکی و یا در میان گلدان‌هایتان قرار دهید. در زمانی که آب گلدان تبخیر می‌شود و یا جریان هوا با آب تماس پیدا می‌کند، بخار آب موجود در هوا افزایش پیدا می‌کند و رطوبت کافی تأمین می‌شود. وجود آکواریوم در نزدیکی گیاه نیز می‌تواند همانند ظرف پر از آب در تأمین رطوبت گیاهان تاثیرگذار باشد. اگر زمان طولانی‌ای را در خانه نیستید بخشی از کاموا را در ظرف آب قرار دهید و بخش دیگر را در گلدان بگذارید تا کاموا، آب را جذب کرده و به گلدان، رطوبت منتقل کند. غبارپاشی غبارپاشی از دیگر روش‌های تأمین رطوبت گیاهان می‌باشد و بدین معنا است که با یک آبپاش، از فاصله‌ای قریب به 30 تا 40 سانتی‌متر، آب را به اطراف گیاه اسپری کنیم. اما اگر در زمان مناسب و با آب مناسب انجام نشود موجب بروز مشکلاتی خواهد شد. چنانچه در زمان درست انجام نشود سبب ایجاد سوختگی برگ می‌شود و همچنین استفاده از آب حاوی املاح، شرایط آفت‌ها و بیماری‌های قارچی را روی گیاهان شما فراهم می‌آورد. اگر می‌خواهید چنین اتفاقی برای گیاهان نیفتد می‌بایست آب را بجوشانید و به مدت 24 ساعت در یک ظرف بگذارید سپس از این آب جوشیده و سرد شده برای غبارپاشی گیاه استفاده نمایید. البته باید به نکته توجه فرمایید که غبارپاشی به برخی گیاهان مانند بنت قنسول و بنفشه آفریقایی که به آب حساس هستند موجب ایجاد سیاه‌شدگی و لکه‌های قهوه‌ای رنگ بر روی برگ و قارچی شدن گیاه می‌شوند. دستگاه رطوبت ساز برای گیاهان خرید دستگاه رطوبت ساز برای گیاهان یکی دیگر از راه‌های تنظیم و افزایش رطوبت هوای محیط گیاه می‌باشد. دستگاه‌های رطوبت ساز گل‌وگیاه می‌توانند مدل‌های مختلفی داشته باشند. دستگاه مه‌پاش و دستگاه بخور سرد برای گیاهان از جمله پرتقاضاترین این دستگاه‌ها به شمار می‌آیند. به دلیل بالا بودن قیمت دستگاه رطوبت ساز خانگی این روش برای افرادی که گیاه خاصی ندارن پیشنهاد نمی‌شود و توصیه می‌کنیم از روش‌های دیگر تأمین رطوبت برای گیاهان استفاده کنند. این روش برای کسانی که گلخانه خانگی و یا گروباکس بزرگ دارند بیشتر توصیه می‌شود. طرز استفاده از دستگاه رطوبت ساز به خصوص مدل بخور آن نیز بدین شکل است که آن را در فاصله مناسبی از گیاه می‌گذارید تا رطوبت موردنیاز گیاه را تأمین نماید؛ اما دقت کنید که فاصله دستگاه به حدی باشد که سرمای دستگاه به گیاه تنش وارد نکند و دچار سرمازدگی گیاه نشود. در رابطه با انتخاب دستگاه بخور سرد یا گرم باید به این نکته توجه کنید که اگر در منطقه گرم و خشکی گیاه را نگه می‌دارید می‌بایست از دستگاه بخور سرد استفاده کنید، در غیر این صورت دستگاه بخور گرم، آن هم با گرمای خیلی کم و به دور از گیاه، گزینه مناسبی می‌تواند باشد. اما در حالت کلی دستگاه بخور سرد برای گیاهان می‌تواند انتخاب بهتری به‌حساب آید به این دلیل که این نوع دستگاه می‌تواند نقش پررنگی در تهویه هوا و خنک‌سازی هوا داشته باشد. هرچند قیمت دستگاه رطوبت ساز برای گیاهان بسیار زیاد باشد؛ اما با این حال برای برخی گیاهان خاص ارزش تهیه آن را دارد. ساخت جزیره برای گلدان بهترین روش تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی که به شما امکان ایجاد رطوبت گیاه با کمترین هزینه و کمترین زمان ممکن را می‌دهد ساخت جزیره برای گلدان است. ساخت جزیره برای رطوبت گیاه نسبت به روش‌های دیگر نظیر غبارپاشی نتیجه بهتر داده و ریسک آن کمتر می‌باشد. ایجاد جزیره برای گیاه چندان کار سختی نیست. روش ساخت جزیره برای گلدان این‌گونه است که باید در ابتدا زیر گلدانی‌ای بزرگ‌تر از گلدان انتخاب کنید. در گام دوم سنگ‌ریزه‌ها را داخل زیرگلدانی به صورت جزیره‌ای بریزید. سپس آن گلدان را روی سنگ‌ها گذاشته و در زیر گلدان، آب بریزید به‌گونه‌ای که آب به سطح کفی گلدان نرسد، به این دلیل که در صورت تماس آب با کف گلدان، گلدان نم برداشته و ریشه گیاه پوسیده می‌شود. در واقع با ساخت جزیره برای گلدان گیاه، شما نه تنها نیازی به خرید یا ساخت دستگاه رطوبت سازی خانگی ندارید بلکه می‌توانید بخار آب موجود در هوا و رطوبت خاک گیاه را همزمان تحت کنترل قرار دهید. می‌توانید به‌جای سنگ از آجر هم استفاده نمایید به دلیل آنکه آجر، آب را جذب می‌کند و رطوبت را در زمان بیشتر منتقل می‌کند. همچنین اگر می‌خواهید از سفال استفاده نمایید، می‌توانید سفال را به چند بخش تقسیم کرده و داخل زیرگلدانی پخش نمایید و گلدان را روی آن قرار دهید. نکته دیگر آنکه می‌توانید از تکه چوب نیز استفاده کنید. به صورتی که چوب کمی از قطر زیرگلدانی بزرگ‌تر باشد و روی زیرگلدانی قرار بگیرد و سپس گلدان روی آن قرار بگیرد. در این حالت نیازی به زیرگلدانی بزرگ‌تر از خود گلدان نیست. پوشاندن گیاهان با پلاستیک یکی دیگر از روش‌های تأمین رطوبت برای گیاهان، پوشاندن گیاهان با پلاستیک است که می‌تواند موجب حفظ و افزایش رطوبت محیط گیاه شود. هرچند که این روش موجب بدشکل شدن ظاهر گیاه می‌شود؛ اما به‌خوبی می‌تواند رطوبت گیاه را افزایش دهند. روش پوشاندن گیاهان با پلاستیک شفاف موجب تأمین رطوبت گیاه حساس مانند سرخس در فصل زمستان می‌شود و برای گیاهانی که نسبت به رطوبت کم حساس هستند مناسب می‌باشد. اما باید در نظر داشته باشید که اگر در کناره‌های پلاستیک، میعان وجود داشته باشد می‌بایست مقداری از پلاستیک باز شود تا هوا جریان داشته باشد. تراریوم یکی از جذاب‌ترین روش‌های نگهداری گیاهان آپارتمانی، استفاده از ظرف‌های شیشه‌ای با نام تراریوم می‌باشد. تراریوم‌ها از این جهت که می‌توانند باز و بسته شوند امکان افزایش رطوبت محیط گیاه را فراهم می‌کنند. تراریوم‌های بسته میزان رطوبت فراوانی را دارند و نمی‌توان از آنها برای گیاهان رطوبت گریز استفاده نمود؛ اما از آنجایی که هوا در محیط تراریوم بسته به اندازه کافی وجود دارد نیازی به نگرانی نخواهد بود؛ ولی ترجیحاً در این حالت از تراریوم بسته برای گیاهان رطوبت گریز استفاده ننمایید. در مقابل، تراریوم‌های باز دهانه بزرگی دارند تا هوا از خارج تراریوم با داخل آن در رفت‌وآمد است. اما دیواره شیشه‌ای مقدار زیادی رطوبت در هوا را نگه می‌دارد و موجب کاهش تهویه می‌شوند در نتیجه سبب افزایش رطوبت محیط گیاه می‌شود. از جمله گیاهان مناسب برای تراریوم می‌توان به کاکتوس و ساکولنت، پیله آ (گیاه دوستی)، گیاه عنکبوتی، کریپتانتوس، فیتونیا و... اشاره نمود اما می‌بایست با توجه به شرایط مناسب گیاه مدنظرتان در خصوص تهیه تراریوم مناسب اقدام فرمایید، به طور مثال، کاکتوس و ساکولنت نسبت به رطوبت حساس هستند؛ بنابراین استفاده از تراریوم بسته برای این 2 گیاه مضر می‌باشد. روش دو گلدان یکی دیگر از روش‌های افزایش رطوبت محیط گیاه، روش دو گلدان است که روش انجام آن آسان بوده و گیاه را برخلاف روش پوشاندن گیاه با پلاستیک بدشکل نمی‌کند. در این روش می‌بایست گلدان را داخل گلدانی قرار دهید که حدوداً 3 تا 5 سانتی‌متر بزرگ‌تر باشد. شکاف را با خزه پرکرده و با آب خیس بنمایید. این عمل ازاین‌جهت مفید است که خزه، آب را نگه داشته و کم‌کم خشک شده و بخار آب را در هوا آزاد می‌کند و بدین صورت موجب تأمین رطوبت گیاه می‌شود. نکته مهم در این زمینه آن است که هر دو گلدان باید دارای سوراخ‌های مناسبی باشند تا گیاه را بیماری‌ها و هجوم آب تهدید نکند.این روش نیز می‌تواند در تأمین رطوبت خاک نیز موثر باشد. استفاده از کولر آبی و اسپیلت دیواری استفاده از اسپلیت دیواری هوشمند و کولر آبی یکی از رایج‌ترین روش‌های تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی است و حتی کولر آبی در تابستان به عنوان بهترین روش تأمین و افزایش رطوبت گیاهان به حساب می‌آید. اسپیلت‌های دیواری هوشمند به دلیل وجود قابلیت تنظیم رطوبت محیط و کولرهای آبی به دلیل ساختارشون و استفاده از آب می‌توانند به محیط رطوبت دهند و از این طریق نیاز گیاه را حفظ نمایند. در فصول گرم سال که خیلی از افراد کولرهای خود را روشن می‌کنند، برای گیاهان معمولی که نیازی متعادلی به رطوبت دارند همین رطوبت کولر می‌تواند کافی باشد؛ ولی در فصول سرد باید از روش دیگری استفاده کنند. تأمین رطوبت گیاهان گلخانه در قسمت‌های قبلی توجه ما بیشتر متمرکز بر تأمین رطوبت گیاهان آپارتمانی و گلخانه خانگی (مانند اتاق رشد گیاه) بوده است؛ اما روش‌های بیان شده در گلخانه‌های بزرگ هیچ کاربردی ندارد. گلخانه‌های بزرگ با خرید دستگاه رطوبت ساز گلخانه پیشرفته و نصب کنترلر دما و رطوبت گلخانه و فن‌های گردش هوای بسیار قوی، سیستمی را پیاده‌سازی می‌کنند که از هر نظری گیاهانشان را تأمین کنند. البته قیمت دستگاه‌های رطوبت ساز خانگی به دلیل صنعتی بودنشان بالا بوده و هزینه زیادی را برای گلخانه‌داران به همراه دارد. جمع‌بندی - بهترین روش تامین رطوبت گیاهان در این مقاله همان‌طور که مشاهده کردید روش‌های تأمین رطوبت گیاهان در خانه را بیان کردیم. نمی‌توان عنوان کرد که بهترین روش وجود دارد و شما باید متناسب با شرایط خود و محیط زندگی‌تان روش بهینه را انتخاب نمایید؛ اما در حالت کلی می‌توانیم به شما ساخت جزیره در گلدان و کولر آبی را پیشنهاد دهیم؛ زیرا هرچند دستگاه رطوبت ساز برای گل‌وگیاه روش مناسبی برای تأمین رطوبت برای گیاه باشد؛ اما به دلیل آنکه گران قیمت بوده و صرفه اقتصادی ندارد، نمی‌تواند روشی فراگیر در این حوزه باشد. امیدواریم این مقاله از وبسایت ایران گرولایت برای شما مفید بوده باشد. در صورت داشتن سوال می‌توانید سوالات خود را در زیر این بلاگ کامنت کنید تا در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشیم.