کلروز یکی از مشکلات رایج و قابل‌درمان در بین گیاهان و درختان میوه است. اگر شما هم در بین درختان خود متوجه کلروز شده‌اید و به دنبال راهکار برای جلوگیری و درمان کلروز در گیاهان هستید این مطلب میتواند برای شما مفید باشد. کلروز چیست؟ در گیاه‌شناسی، کلروز در گیاهان به وضعیتی گفته می‌شود که در آن برگ‌ها نمی‌توانند کلروفیل کافی تولید کنند. از نظر لغوی نیز کلمه کلروز از کلمه یونانی khloros ریشه می‌گیرد که به معنای "سبز متمایل به زرد"، "سبز رنگ‌پریده" میباشد. از آنجایی‌که کلروفیل مسئول رنگ سبز گیاهان است، برگ‌ها در این حالت دچار کلروتیک شده و رنگشان به سوی کم‌رنگی، زرد یا زرد مایل به سفید تمایل پیدا میکند. البته در این حالت رگبرگ‌ها رنگ سبز سابق خود را حفظ می‌کنند. کلروز بیشتر در کشت‌های دائمی در باغات که عناصر موجود در خاک کاهش می‌یابد، مشاهده می‌شود. دقت شود کلروز با نکروز در عین شباهت‌هایی که دارند با یک دیگر متفاوت بوده و با یک دیگر فرق دارند. شما میتوانید برای مطالعه دقیق نکروز و تفاوت آن ها به دو مقاله زیر مراجعه نمایید نکروز چیست تفاوت کلروز و نکروز اثرات کلروز یکی از اثرات کلروز در گیاهان کاهش عرضه غذا است. همچنین کلروز در گیاهان باعث رشد کند گیاه، کوچک‌تر شدن برگ‌ها، ایجاد شاخه‌های جدید کوچک‌تر و کاهش رشد ریشه می‌شود. اگر وضعیت کلروتیک در گیاه شدید و طولانی‌مدت باشد، گیاه در نهایت میمیرد. علاوه بر این اگر کلروز رفع نشود باعث از بین رفتن خاک می‌شود و دیگر نمی‌شود از این خاک برای باغداری، کشاورزی و پرورش گل و گیاه استفاده کرد علائم کلروز در گیاهان یکی از اولین علائم کلروز در گیاهان، کم‌رنگ‌شدن رنگ سبز شاخ‌وبرگ‌ها میباشد که در اواخر فصل با زردی عمومی همراه می‌شود. در موارد خفیف، بافت در کلروز برگ سبز کم‌رنگ است، اما رگبرگ‌های آن سبز باقی می‌مانند. در موارد پیشرفته‌تر، بافت بین رگبرگ‌های برگ به رنگ زرد روشن متمایل است. علائم و مراحل پیشرفت کلروز در گیاهان و درختان: مراحل پیشرفت کمبود آهن که سبب به‌وجودآمدن کلروز در درختان میوه می‌شود به ترتیب زیر است. سبزنگی در برگ‌های مسن و قدیمی‌تر کاهش می‌یابد سبزنگی برگ‌های جوان نیز به تدریج کم می‌شوند. لکه‌های زردرنگ بر روی برگ‌های گیاه ایجاد شوند برگ ها به مرور زمان خشک می‌شوند شاخه‌های جانبی گیاه شروه به خشک شدن می‌کنند شاخه‌های اصلی گیاه شروه به خشک شدن می‌کنند و در انتها گیاه یا درخت میمیرد (مرگ درخت) چه عناصری باعث ایجاد کلروز در گیاهان می‌شوند؟ - عوامل موثر در ایجاد کلروز در گیاهان کلروز در گیاهان معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که‌برگ‌ها مواد مغذی موردنیاز خود را برای سنتز کلروفیل دریافت نکنند. این میتواند توسط ترکیب عواملی از جمله: کمبود مواد معدنی خاص در خاک، مانند آهن، منیزیم یا روی، زهکشی ضعیف، ریشه‌های آسیب‌دیده، ریشه‌های فشرده و قلیای بودن بالا ایجاد شود. اما یکی از شایع‌ترین عوامل مهم کلروز در گیاهان کمبود آهن و یا پتاسیم است که هر دوی آنها در خاک‌های با pH بالا (pH> 7.2) وجود دارند؛ اما در دسترس نیستند. آهن و منگنز برای تشکیل کلروفیل و تکمیل فتوسنتز مورد نیاز گیاهان است. تمامی آهن‌های موجود در اطراف ریشه قابلیت جذب برای ریشه را ندارند و در کشت‌های باغی به دلیل عدم تأمین آهن جذب شده بعد از گذشت چند وقت (چند سال)، میزان آهن ضروری در اطراف ریشه تمام می‌شود. به همین دلیل است که در باغات جوان مشکل کمبود آهن آن‌چنان خود را نشان نمی‌دهد مگر اینکه خاک به‌شدت دارای فقر آهن باشد. به همین دلیل در بسیاری از مواقع هنگامی که درختی را می‌کارید در سال‌های اول کاملا سالم به نظر می‌رسد. اما اگر بعد از گذشت مدتی متوجه علائم نکروز در گیاهان شدید، این میتواند نشانه کاهش آهن خاک شما باشد. از عوامل مهم دیگر کلروز در گیاهان می‌توان به کمبود نیتروژن، پروتئین، منگنز و منیزیم اشاره کرد.به همین دلیل بهتر است برای تشخیص عامل کلروز از خاک شما نمونه برداری و آزمایش صورت بگیرد. در زیر سایر عواملی که می‌توانند در ایجاد کلروز در گیاهان تاثیرگذار باشند نام برده شده است: آفت‌کش‌ها و به‌ویژه علف‌کش‌ها ممکن است باعث کلروز شود قرارگرفتن در معرض دی‌اکسید گوگرد آسیب ازن به گیاهان حساس وجود هر تعداد پاتوژن باکتریایی عفونت قارچی تغییرات pH و EC (مخصوصا افزایش) وجود آهک و بی کربنات در خاک چگونه ازن باعث ایجاد کلروز در گیاهان می‌شود؟ ازن (محصولات ثانویه ناشی از اکسیداسیون توسط ازن مانند گونه‌های فعال اکسیژن) در طی تبادل گاز طبیعی از طریق روزنه وارد برگ‌ها می‌شود. ازن به‌عنوان یک اکسیدان قوی، باعث ایجاد علائم کلروز و نکروز می‌شود. آیا کلروز یک بیماری است؟ کلروز یک بیماری نیست، همان‌طور که گفته شد کمبود عناصری مثل آهن و منیزیم و سایر عناصر مؤثر در فتوسنتز موجب زردی گیاه می‌شود. علت اینکه در بعضی منابع از این کمبود کلروز به‌عنوان یک بیماری یاد شده به دلیل اهمیت مبارزه با شرایط محیطی و جبران کمبودهاست، چرا که در صورت عدم تأمین کمبودهای مواد مغذی گیاه، در نهایت نه‌تنها درخت و گیاه بلکه خاک زراعی نیز از بین خواهد. شاید کلروز (کمبود آهن) یک بیماری نباشد؛ ولی متأسفانه ضررهایی که از طرف این کمبود به درختان وارد می‌شود در درازمدت خیلی بیشتر از بعضی عوامل بیماری‌زا باشد چرا که این معضل در نهایت باعث مرگ درخت خواهد شد. چگونه کلروز در گیاهان را کنترل کنیم؟ بهترین راه برای پیشگری از بروز گلروز در گیاهان بررسی مدام خاک ، تنظیم میزان pH و EC خاک و جلوگیری از افزایش آن است و همچنین برای جلوگیری باید به طور متداول خاک با عناصری مانند آهن، پتاسیم، منیزیم و هر عنصر دیگری که باعث بروز این عارضه می‌شود تقویت شود. همچنین پیشنهاد می‌شواد از کودهایی مانند کود ادونس که خاصیت ph perfect دارند ااشفاده نمایید. این خاصیت باعث تنظیم ph خاک می‌شود. دقت فرمایید وجود برخی مواد مانند آهک و بی کربنات می‌توانند جذب عناصر و مواد مفذی توسط ریشه را کاهش دهند. پس جلوگیری از وجود این مواد نیز لازم است پیگیری شود. همچنین، استفاده از ورقه‌های پلاستیکی به‌عنوان مالچ برای گیاهان حساس خودداری کنید، زیرا حرکت اکسیژن را به خاک محدود میکند. محصولات ای سی متر و پی هاچ متر درمان کلروز در گیاهان برای درمان کلروز در گیاهان ابتدا لازم است علت اصلی در بروز عارضه را تشخیص بدهیم. زیرا گاهی مواد مغذی در خاک وجود دارد اما شرایط خاک به نحوی است که ریشه توان جذب عناصر را ندارد. درمان کلروز به دو صورت مقطعی(زودبازده) و بلندمدت انجام پذیر است. در حالت مقطعی ما با استفاده از کودهای مغذی که حاوی عناصر مهم آهن و ... میباشد خاک را تقویت می‌کنیم. یا در این حالت همچنین می‌توانیم با استفاده از بافرهای تنظیم کننده pH خاک، اسیدیته خاک را کاهش یا افزایش دهیم. البته ناگفته نماند که این که شما از چه محلولی استفاده نمایید بستگی به عامل اصلی کلروز در گیاهان دارد. به عنوان مثال اگر عامل اصلی قارچ‌ها و آفت‌ها باشد باید در کنار این موارد برای مبارزه با آن ها اقدام نمایید زیرا بدون حل علت اصلی کلروز درمان آن فایده‌ای نخواهد داشت. نکته : معمولا برای کود، از کودهای مایع در این حالت استفاده می‌شود تا سریع تر بر خاک اثر کند. روش اول به صورت مقطعی مشکل درختان و گیاهان را برطرف میکند اما اگر خاک مشکل اساسی در این باره داشته باشد باید از روش بلند مدت آن که ریکاوری خاک میباشد استفاده نمود. معمولا ریکاوری و غنی سازی خاک به زمان نیاز دارد و باید قسمتی از خاک را عوض کرده و همچنین کمی به آن استراحت دهید. اما این درمان خاک را برای کاشت کاملا غنی کرده و لازم نیست نگران چیز دیگری باشید. برای انجام این امر بهتر است از متخصصان این امر در زمینه باغداری مشاوره بگیرید. چگونه کمبود نیتروژن را تشخیص دهیم؟ علائم بصری کمبود نیتروژن به‌گونه‌ای است که تشخیص آن در برخی از گونه‌های گیاهی نسبتاً آسان است. علائم کلی شامل رشد آهسته و ضعیف گیاه است که درنهایت برگ‌ها سبز کم‌رنگ یا زرد می‌شوند؛ زیرا قادر به تولید کلروفیل کافی نیستند. به عبارتی برگ‌ها دچار کلروز می‌شوند. علائم کمبود نیتروژن ابتدا در برگ‌های پایین گیاه یا برگ‌های پیرتر ظاهر می‌شوند، زیرا گیاه، نیتروژن را از بافت‌های پیرتر به بافت‌های جوان‌تر منتقل میکند. سخن پایانی ... درمان کلروز در گیاهان نیاز به صبر و حوصله دارد تا گیاه بتواند به حالت اولیه خود بازگردد. روش‌های درمانی که در این مطلب گفته شده بر اساس سال‌ها تجربه کشاورزان و محققان است چنانچه به راهنمایی‌های بیشتر در ارتباط با گیاهان آپارتمانی خود نیاز داشتید، میتوانید از مشاوران باتجربه ایران گرولایت راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. اما برای موارد مرتبط با باغ میتوانید از کارشناسان باغداری جهاد کشاورزی برای بررسی و مشاوره کمک بگیرید.