گل ساعتی، یکی از انواع گیاهان گلدار است که بومی نواحی استوایی آمریکا و آفریقا به‌حساب می‌آید. این گیاه ساقه‌های بلند و بالارونده‌ای دارد که به درختان مجاور می‌پیچد و به‌همین علت به آن پیچ ساعتی نیز می‌گویند. گل ساعتی علاوه بر زیبایی، خواص دارویی و کاربردی زیادی دارد که شما به راحتی میتوانید آن را در محیط داخلی خانه خود پرورش دهید. نگهداری از گیاه ساعتی بسیار ساده بوده و تنها لازم است به برخی نکات، جهت رشد بیشتر آن توجه نمایید. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. مشخصات گل ساعتی نام علمی گل ساعتی Passiflora caerulea معرفی می‌شود. همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، این گیاه ساقه‌های بلندی دارد که همین موضوع قلمه گرفتن و تکثیر گل ساعتی را آسان‌تر می‌کند. گل ساعتی رونده حاوی برگ‌های بیضی شکل متصل بهم است که شامل پنج تقسیم کامل می‌شود. برگ‌های این گیاه ظاهری پنجه‌ای دارد و منتهی به دمبرگ است. گل ساعتی طبع گرمی دارد و دمای کم زمستان عامل محدود کننده رشد این گل محسوب می‌شود. طوری که در زمستان‌های سرد این گیاه از بین می‌رود و فقط جوانه‌های شاخه‌های چند ساله زنده می‌مانند. گل‌های این گیاه ساعتی درشت هستند و به رنگ‌های مختلفی مانند قرمز، آبی، ارغوانی و بنفش نیز دیده می‌شود. گل ساعتی نور پسند بوده و به نور کامل آفتاب برای رشد کامل احتیاج دارد. سایه رشد رویشی گیاه ساعتی را دچار اختلال می‌کند که در این‌صورت عملکرد دارویی و گلدهی آن کاهش پیدا می‌کند. انواع گل ساعتی گل ساعتی، گلی پیچنده و بالا رونده به‌حساب می‌آید که به‌وسیله پیچک‌هایی که دارد خود را به پایه‌هایی برای بالا رفتن آویزان می‌کنند. برگ‌های گل ساعتی به واسطه شکل خاصی که دارند، جنبه تزئینی دارند و میتوانید آن را در باغچه خود بکارید یا در خانه پرورش بدهید. از گل ساعتی حدود 20 نوع کاشته شده است که از محبوب‌ترین آن‌ها می‌توان به گل ساعتی به رنگ قرمز، چهار گوشه، بالدار، خوشه، شنجرفی، نخلی و خوراکی اشاره کرد. خواص گل ساعتی این گل دارویی، جایگاه ویژه‌ای در طب سنتی دارد. گلبرگ و میوه گل ساعتی دارای خواص و فواید درمانی بسیاری است. گل ساعتی بیشتر با بابونه و سنبل‌الطیب ترکیب و استفاده می‌شود. در ادامه به بعضی از خواص درمانی و دارویی این گیاه اشاره خواهیم کرد. سرطان گل ساعتی، ضد سرطان است؛ زیرا دارای ویتکسین و آپیژنین بوده که این دو اثر قوی ضد سرطانی دارند. اثر گل ساعتی معمولی می‌تواند برای نابودی سلول‌های سرطانی و درمان سرطان‌های کبد، روده بزرگ، معده، سینه، تخمدان و پروستات بسیار مفید واقع شود. بهتر است بدانید که اثرات شیمی درمانی را بهبود می‌بخشد و از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. فشارخون از دیگر خواص گل ساعتی می‌توان به کاهش فشار خون اشاره کرد. نوشیدن روزانه یک لیوان دمنوش گل ساعتی به کاهش فشار خون شما کمک می‌کند اما توجه داشته باشید که اگر فشار خون دارید و داروهای کاهش‌دهنده فشار خون مصرف می‌نمایید، نباید همزمان از این گیاه دارویی استفاده کنید. استرس موادی مانند آلکالوئیدها و فیتوکمیکال‌هایی ازجمله کامفرول و کوئرستین در این گل وجود دارند که همگی برای کاهش هورمون‌های استرس شما موثر واقع می‌شوند. ترکیبات گل ساعتی، در گیرنده‌ها مغز اثر می‌گذارد و در نتیجه استرس را کاهش می‌دهد. یائسگی یائسگی، یکی دیگر از خواص گل ساعتی به‌شمار می‌آید. این گیاه با هشدار به سیستم طبیعی بدن، باعث بهبود عملکرد بدن می‌شود. گل ساعتی، خاصیت آرام‌بخش دارد و علائم یائسگی مثل تعریق شبانه و گر گرفتگی را نیز برطرف می‌کند. قلب گل ساعتی حاوی ویتکسین، آپیژنین و کریسین است که بر اساس مطالعات و آزمایشات علمی، این سه مورد باعث کاهش مشکلات و آسیب‌های قلبی می‌شود. گل ساعتی، آنزیم‌های آنتی اکسیدان را افزایش می‌دهد. لازم به‌ذکر است که مولکول‌های التهاب‌آور را مسدود می‌کند و از سلول‌های قلبی در برابر مرگ محافظت می‌نماید. تسکین التهاب آنتی اکسیدان‌ها و فیتونترینت‌های گل ساعتی، خواص ضد التهابی دارند که قادرند التهاباتی که باعث بیماری می‌شود را کاهش بدهند. دمنوش گل ساعتی، در درمان بیماری‌های نقرس، بواسیر و آرتروز و بیماری‌های مفاصل بسیار مفید باشد. ترکیبات تشکیل‌دهنده موجود در این گیاه ساعتی، رادیکال‌های آزاد تولید شده بدن را خنثی کرده و خطر بیماری‌های مختلف را کاهش بدهد. مضرات گل ساعتی پیش‌تر درباره خواص گل ساعتی مطالبی را ارائه کردیم و وقت آن رسیده است که درباره مضرات گل ساعتی نیز بیشتر بدانیم. نیازی به نگرانی نیست؛ زیرا برای بسیاری از مردم که آن را به‌صورت خوراکی مصرف می‌کنند، خطری ندارد. ضرر آن تنها در صورتی است که در یک دوره کوتاه مدت به‌عنوان چای و دارو مورد استفاده قرار بگیرد. استفاده زیاد از آن مانند هر ماده دارویی دیگر، خطرناک است. گل ساعتی ممکن است موجب ایجاد عوارض جانبی مثل سرگیجه، گیجی، تغییر آگاهی، التهاب رگ‌های خونی و واکنش ناهماهنگ عضلات بشود. بیماری ها و روش های درمان گل ساعتی ممکن است با وجود مرطوب بودن خاک، گیاه شما پژمرده شود. علت آن این است که خاک و محل رویش گل ساعتی شما باتلاقی شده و می‌بایست آب اضافی را از آن خارج کنید. درست است که باید در فصل تابستان آب بیشتری در گلدان بریزید اما باید به زهکشی گلدان نیز توجه کافی داشته باشید. اگر برگ گیاه ساعتی شما زرد شده و شاخه‌های آن به طرف پایین خم شده باشند، بدین معنا است که گیاه تشنه مانده و در مجاورت هوای سرد قرار گرفته است. در صورت بروز این مشکل، گلدان گل ساعتی را حدود یک ربع در داخل سطل پر آب بگذارید و بعد آن را خارج کنید. هنگامی که در سطح برگ گیاه خود پودر سفید رنگ دیدید، بدانید که این مسئله نشانه وجود قارچ بوتری تیس به‌حساب می‌آید که ناشی از آب و هوای سرد و مرطوب است. شما برای درمان بیماری گیاه ساعتی، باید آن را با سم قارچ‌کش سم‌پاشی نموده و سپس گلدان را به محل گرم‌تری انتقال بدهید. علت وجود تار عنکبوت در سطح برگ‌های گیاه ساعتی، وجود کنه ریز قرمز است که میتوانید با سم‌پاشی سم کنه کش علائم آن را از بین ببرید. استفاده از پارچه یا اسفنج مرطوب نیز موثر واقع خواهد شد. تکثیر گل ساعتی تکثیر گل ساعتی بسیار ساده است که با توجه به نکات مراقبتی مثل نور کافی، آبیاری، دما، رطوبت، خاک مناسب و مغذی و... به راحتی گیاه را پرورش دهید. راحت‌ترین شیوه تکثیر این گیاه، قلمه زدن است. در ابتدا باید قسمت‌هایی از انتهای گیاه ساعتی را به میزان 10 سانتی‌متر جدا کنید؛ سپس با مراقبت از ریشه‌ها در خاک مناسب گل ساعتی یعنی ترکیب ماسه و پیت یا تکثیر گل ساعتی در آب به رشد ریشه‌های آن کمک نمایید. برای نگهداری از قلمه این گیاه، باید شرایط گلخانه‌ای یا زیر پوششی از نایلون با تابش غیر مستقیم نور خورشید داشته باشید. این را نیز فراموش نکنید که این گیاه با نور خورشید رشد می‌کند و نور مورد نیاز گل ساعتی باید 18 _ 22 درجه سانتی‌گراد است. تغذیه گل ساعتی بعد از گذراندن مراحل پیشین، می‌بایست به مدت یک ماه قلمه‌ها را آبیاری نمایید. با فرا رسیدن فصل بهار، این گیاه شروع به رشد و تغذیه می‌کند اما راه‌های دیگری برای رشد بهتر این گیاه نیز وجود دارد و آن، لامپ رشد گیاه است. اگر از خود می‌پرسید که لامپ رشد گیاه از کجا بخرم؟ ما جواب این سوال را می‌دانیم؛ شما میتوانید به مرکز خرید لامپ رشد گیاه در تهران جهت خرید لامپ رشد مراجعه کنید. برای تغذیه و رشد بهتر این گیاه، باید از کود مایع به فاصله زمانی دو هفته یک بار استفاده کنید. میتوانید از انواع کودهای مغذی مانند کودهای ادونس، بایوبیز، پلاگرون و... استفاده کرده یا نسبت به خرید پک کامل کود اقدام نمایید. کاشت گل ساعتی این گل می‌بایست در یک منطقه‌ای با نور کامل با خاکی زهکشی شده، در اوایل بهار کاشته شود. شما باید در فصل بهار، به خاک گل ساعتی کمپوست و کود بدهید و این کار را دوباره بعد از گذشت 6 تا 8 هفته انجام دهید. علاوه‌بر قلمه‌زنی، میتوانید از بذر برای کاشت و تکثیر این گیاه استفاده کنید. دانه‌های بذر باید دوازده ساعت قبل از کاشت خیسانده شده و سپس نسبت به کاشت آن‌ها اقدام کنید. قلمه‌زنی ممکن است حدود 3 ماه و جوانه‌زنی می‌تواند یک سال طول بکشد. گل ساعتی به‌راحتی می‌تواند در گلدان رشد کند. محیط روشن مناسب‌ترین مکان برای رشد این گیاه به‌حساب می‌آید اما نور کامل نیز به آن آسیب می‌رساند. گل ساعتی، به آبیاری زیاد و شست‌و‌شوی برگ‌هایش احتیاج دارد و هر 2 یا 3 سال باید اضافه‌های بوته آن هرس شود تا شاخه‌ها شادابی خود را حفظ کنند. چرا گل ساعتی میوه نمی دهد؟ میوه گل ساعتی معمولی، بیضی‌شکل است که دانه‌های قابل خوردن دارد و به پشن فروت شناخته می‌شود. اگر این میوه در حالت رسیده قرار بگیرد، پوستش ظاهر خشک و چروکیده به خود می‌گیرد. اگر گل ساعتی شما میوه نمی‌دهد می‌تواند عوامل متعددی داشته باشد. هر کدام از موارد لازم جهت پرورش گل ساعتی مانند کوددهی، نور کافی، سن گیاه، خاک و تغذیه گیاه و... می‌توانند در میوه ندادن گل ساعتی شما تاثیر داشته باشند. طرز تهیه چای گل ساعتی همانطور که تا به اینجای مقاله گل ساعتی از خواص بی‌شمار آن مطالبی را ارائه کردیم، بهتر است طریقه مصرف آن را نیز بدانید. شما میتوانید 4 تا 8 گرم از گل ساعتی خشک را در آب جوش بریزید. اجازه دهید که چای گل ساعتی به مدت 10 دقیقه دم بکشد. چای گل ساعتی را با استفاده از یک صافی درون لیوان یا فنجان خود بریزید. اگر تمایل دارید چای خود را کمی شیرین‌تر میل کنید، میتوانید یک قاشق چای‌خوری عسل ارگانیک یا شکر به چای دم کشیده خود اضافه نمایید. میتوانید چند مرتبه این چای را در طول روز بنوشید اما بهتر است بدانید که استفاده زیاد و افراطی از این گیاه دارویی نیز میتوانید عوارض مربوط به خود را داشته باشد.