تعریف لوکس‌متر لوکس‌متر یا نورسنج که به انگلیسی با نام‌های Lux meter و Light meter نیز شناخته می‌شود وسیله‌ای است که شما می‌توانید از آن برای اندازه‌گیری میزان نور و روشنایی یک محیط استفاده کنید. این وسیله جزو تجهیزات قابل‌حمل محسوب می‌شود به همین دلیل به راحتی می‌توان از آن در صنایع مختلف استفاده کرد. جالب است بدانید که نورسنج میزان شدت نور را درست همان‌طور که چشم انسان درک می‌کند، اندازه می‌گیرد؛ بنابراین معیارهای مختلفی مانند میزان انرژی تابشی و یا میزان نور منعکس‌شده در اندازه‌گیری این وسیله تأثیری ندارند. نورسنج‌ها کاربردهای زیادی دارد و چندین پارامتر مختلف را اندازه‌گیری می‌کند. اگر درباره نحوه کارکرد این وسیله کنجکاو هستید و می‌خواهید بدانید که لوکس متر چیست و چه کاربردی دارد؛ با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید. کاربرد لوکس متر چیست؟ همان‌طور که در بخش قبلی اشاره کردیم؛ لوکس متر یک دستگاه برای سنجش میزان شدت نور است به همین دلیل می‌توان از این دستگاه در صنایع مختلفی که در آن‌ها اندازه شدت نور مهم است استفاده کرد. از اندازه گیری روشنایی اتاق کار و محل زندگی برای رعایت استانداردهای روشنایی گرفته تا اندازه گیری نور گلخانه‌های عمودی و طبیعی، همه از جمله کاربردهای لوکس متر به حساب می‌آید. با این حال به طور کل می‌توان موارد زیر را به عنوان کاربرد نورسنج در صنعت معرفی کرد: • گلخانه‌ها • پتروشیمی • صنعت برق • عکاسی و فیلم‌برداری • صنعت ساختمان‌سازی • پزشکی و بهداشت حرفه‌ای • صنایع غذایی کاربرد لوکس متر در گلخانه‌ها از لوکس‌متردر گلخانه‌ها برای اندازه‌گیری میزان نور محیط گلخانه استفاده می‌شود. بهتر است بدانید که گلخانه‌ها بر اساس منبع نوری که از آن استفاده می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند. گلخانه‌هایی که با استفاده از نور طبیعی، نور مورد نیاز گل‌ها و گیاهان را تأمین می‌کنند و گلخانه‌هایی که از نور مصنوعی یا نور مکمل هم برای پرورش گیاهان کمک می‌گیرند. در گلخانه‌هایی که از نور مکمل استفاده می‌شود، لوکس متر کاربرد بیشتری دارد ولی برای اندازه گیری دریافت نور مناسب در گلخانه‌های طبیعی هم از لوکس متر استفاده می‌شود. آن‌ها به کمک این دستگاه نور گلخانه را می‌سنجند تا در صورت نیاز بتوانند میزان نور محیط را تنظیم کنند. البته که این روزها بسیاری از افراد بدون نیاز به خرید نورسنج و با استفاده ازاپ گوشی‌های هوشمند نیز می‌توانند نور محیط مورد نظرشان را با دقت مناسبی اندازه‌گیری کنند. لوکس متر چه پارامترهایی را ارائه می‌دهد؟ از جمله مهم‌ترین واحدهای اندازه‌گیری نور می‌توان به سه پارامتر لوکس، کاندلا و لومناشاره کرد. این واحد‌ها در مدیریت نور گلخانه از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. لوکس‌مترها معمولا فقط پارامتر لوکس را به شما نشان می‌دهند. با این حال به دلیل امکان به دست آوردن پارامترهای دیگری مانند کاندلا و لومن با استفاده از محاسبات ریاضی، برخی از دستگاه‌ها این مقادیر را نیز به شما نمایش می‌دهند. آشنایی با این پارامترها می‌تواند به شما در استفاده از دستگاه نورسنج کمک کند. • لوکس (Lux): نام یکای شدت روشنایی، لوکس است. از واحد لوکس برای اندازه‌گیری شدت نوری که به وسیله چشم انسان قابل درک است استفاده می‌شود. در علم نورشناسی هر لوکس برابر با یک لومن بر مترمربع است؛ در حالی که در علوم دیگر مانند علم رادیومتری شدت روشنایی را برحسب وات بر مترمربع تعریف می‌کنند. • کاندلا (Candela): کاندلا یکی دیگر از یکاهای شدت نور است. جالب است بدانید که کاندلا در زبان لاتین به معنی شمع است و یک شمع معمولی شدت نوری معادل یک کاندلا دارد. شدت نور با شدت روشنایی تفاوت‌هایی دارد و یکسان نیست. منظور از شدت نور، میزان نور تابیده شده از یک چشمه نور است که در جهت مشخصی قرار دارد و توسط انسان احساس می‌شود. • لومن (Lumen): یکای شار نوری، لومن نام دارد. لومن از کاندلا مشتق گرفته شده و لوکس هم از واحد لومن گرفته می‌شود. به مقدار نوری که از سوی یک سرچشمه نور نقطه‌ای با شدت نوری معادل یک کاندلا به داخل مخروطی با زاویه فضایی معادل یک استرادیان منتشر می‌شود، لومن می‌گویند. در هنگام خرید ال ای دی رشد گیاه معمولا لومن و لوکس مورد استفاده قرار میگرد. نحوه کار با لوکس متر حالا که با پارامترهای مختلف دستگاه نورسنج آشنا شدید به راحتی می‌توانید از آن برای اندازه‌گیری شدت نور استفاده کنید. لوکس‌مترها عملکردی مشابه یکدیگر دارند. با این حال از نظر میزان دقت، محدوده اندازه‌گیری و سرعت نمایش با هم تفاوت هستند. برای مثال لوکس متر گلخانه تمام ویژگی‌های لازم برای اندازه‌گیری نور محیط را دارد و می‌تواند به خوبی میزان روشنایی را در محیط‌های باز و بسته اندازه‌گیری کند. برای استفاده از این دستگاه کافیست نورسنج را روشن کنید سپس محافظی که بر روی سنسور دستگاه قرار دارد را بردارید. حالا نوبت به انتخاب واحد مورد نظرتان است. برای مثال کلید Lux را برای واحد لوکس انتخاب کنید. در این مرحله سنسور نورسنج را بر روی سطح جسم مورد نظرتان قرار دهید تا میزان شدت نور بر روی نمایشگر ظاهر شود. البته شما می‌توانید از نورسنج‌ها برای اندازه‌گیری نور محیط یا برای ارزیابی‌های ممیزی و فنی هم استفاده کنید. در انتها نیز دستگاه را خاموش کرده و درپوش سنسور را در جای خود بگذارید. تفاوت لوکس متر با اسپکتروفتومتر در علم شیمی به طیف‌نورسنجی، اسپکتروفتومتری گفته می‌شود بنابراین می‌توانید حدس بزنید که اسپکتروفتومتر چیست؟ اسپکتروفتومتر وسیله‌ای است که با استفاده از آن می‌توان یک طیف نوری را مورد تجزیه تحلیل قرار داد. این دستگاه انقلابی در علم خواص نوری مواد به وجود آورده است؛ به طوری که امروزه بدون استفاده از این دستگاه امکان انجام بسیاری از تحقیقات علمی وجود ندارد. دستگاه نورسنج و دستگاه اسپکتروفتومتر هر دو شدت نور را اندازه‌گیری می‌کنند با این تفاوت که اسپکتروفتومتر دستگاه کامل‌تری است و می‌توان به کمک آن پارامترهای دیگری مانند پاره فتوسنتزی و پاره نوری را نیز اندازه‌گیری کرد. همچنین قیمت اسپکتروفتومتر با توجه به اینکه دستگاهی آزمایشگاهی محسوب می‌شود بسیار بیشتر از نورسنج است. البته که قیمت این دو دستگاه مانند هر وسیله اندازه‌گیری دیگری به عوامل مختلفی مانند میزان دقت دستگاه بستگی دارد. نحوه انتخاب لوکس متر شما با توجه به نوع کاربردی که از دستگاه لوکس‌متر انتظار دارید باید یکی از مدل‌های آن را انتخاب کنید. برای مثال برخی از مدل‌ها برای استفاده در گلخانه‌ها کاملاً مناسب هستند و می‌توانند نیازهای شما را برطرف کنند. گیاهان مختلف به میزان نور متفاوتی برای رشد احتیاج دارند به همین دلیل در گلخانه‌ها از نورسنج به عنوان وسیله‌ای برای کنترل میزان نور گلخانه استفاده می‌شود. لامپ رشد گیاه گلخانه نور لازم برای رشد گیاهان در گلخانه‌هایی که نور کافی در آن‌ها وجود ندارد را تأمین می‌کند. اطلاعات بیشتر درباره نور مورد نیاز برای گیاهان گلخانه‌ای و تجهیزات تامین کننده نور گلخانه‌ها را می‌توانید در مطلبی با عنوان اصطلاحات رایج لامپ رشد گیاه مطالعه کنید. لوکس مترها انواع مختلفی دارند به همین دلیل در هنگام خرید آن‌ها باید به برخی نکات توجه کنید. به عنوان مثال برخی از آن‌ها بازه مشخصی از شدت نور را اندازه‌گیری می‌کنند و قابلیت انتخاب منبع نور در آن‌ها وجود دارد. برخی از آن‌ها به کامپیوتر وصل می‌شوند و برخی دیگر دارای کارت حافظه با ظرفیت بالا هستند. انتخاب نورسنج‌هایی که دارای پراب جدا یا سر خود هستند نیز به تصمیم شما و نوع استفاده‌تان از نورسنج بستگی دارد.